Mindfulness
“Eenvoudig gezegd is oplettendheid (‘mindfulness’ AN): je van elk moment bewust zijn. Oplettendheid wordt ontwikkeld door doelbewust aandacht te schenken aan dingen waar we gewoonlijk niet bij stilstaan. Het is een systematische aanpak om nieuwe manieren van controle en wijsheid in ons leven te ontwikkelen, gebaseerd op ons innerlijk vermogen tot ontspanning, aandacht, bewustzijn en inzicht.” Aldus Jon Kabat-Zinn, die in 1979 in een academisch ziekenhuis in de Amerikaanse staat Massachusetts aan de wieg stond van wat zich zou ontwikkelen tot de wetenschappelijk onderbouwde, 8-weekse mindfulness-based interventies, zoals MBSR, MBCT, MBRP en MBCT-Ca.

MBCT-Ca
MBCT-Ca is een speciaal voor kankerpatiënten ontwikkelde mindfulnesstraining. Het programma van de training werd in de loop van 10 jaar aangepast en afgestemd op de specifieke behoeften en ervaringen van kankerpatiënten op de oncologie-afdeling van een ziekenhuis. MBCT-Ca is een nazorgprogramma, dat vaak gevolgd wordt na afloop van behandelingen als radio- of chemotherapie.

MBRP
Mindfulness-Based Relapse Prevention (MBRP, ofwel aandachtgerichte terugval preventie) is een nieuw, wetenschappelijk onderbouwd programma voor mensen die herstellende zijn van verslavingsproblemen. Het werd ontwikkeld aan de Universiteit van Washington in Seattle en leert mensen hun bewustzijn te gebruiken om zich te bevrijden van verslavingspatronen in hun denken en doen. De belangrijkste doelen van een MBRP training zijn:

1. Bewustzijn van persoonlijke triggers en reactieve patronen ontwikkelen en vaardigheden ontwikkelen om dit proces dat aanvoelt als een ‘automatisme’ te onderbreken.

2. Onze verhouding tot moeilijkheden en tegenslagen veranderen. Uitdagende emotionele en lichamelijke ervaringen leren herkennen en leren daar op vaardige wijze mee om gaan.

3. Een niet-oordelende, meedogende houding ten opzichte van onszelf en onze ervaringen bevorderen.

4. Een levensstijl ontwikkelen die zowel bewust leven (‘mindfulness’) en herstel bevordert.

MBRP helpt mensen in herstel zich te bevrijden van diep ingesleten patronen en destructieve gewoontes. Net als Mindfulness-based Cognitieve Therapie (MBCT) bij depressie is MBRP bedoeld als nazorgprogramma. Het integreert de vaardigheden en grondslagen van mindfulness training en terugval preventie.

MBSR
Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR ofwel Aandachttraining) is begin jaren tachtig ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn, moleculair bioloog én diepgaand beoefenaar van Vipassana-meditatie en yoga. De MBSR is een groepstraining volgens een vast protocol, gebaseerd op Westerse wetenschappelijke kennis uit de medische biologie en de psychologie, en op Oosterse psychologische kennis en vaardigheden als meditatie en yoga.

De training richt zich op het inzetten van de eigen kracht, mindfulness, in het hanteren van stress, pijn en ziekte. De training wordt wereldwijd aangeboden in o.a. (universitaire) ziekenhuizen, gevangenissen, bedrijven, privépraktijken, scholen en opleidingscentra. MBSR kent een doorgaande traditie van wetenschappelijk onderzoek naar effecten en werkingsmechanismen.

MBCT
Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT, ofwel Aandachtgerichte Cognitieve Therapie) is een variant van MBSR, specifiek gericht op terugvalpreventie bij depressie. Deelnemers leren in het bijzonder om negatieve gedachten en gevoelens, die de depressie kunnen aanwakkeren, te zien als voorbijgaande gebeurtenissen in de geest. In 2000 publiceren Teasdale, Segal en Williams hun gezaghebbende boek ‘Aandachtgerichte Cognitieve Therapie’ met daarin een beschrijving van de de resultaten van het effectonderzoek naar de preventieve werking van MBCT op terugval in een depressie. Bij mensen met drie of meer depressieve episodes blijkt MBCT de kans op terugval binnen een jaar met 50 % te verminderen in vergelijking met gebruikelijke behandelingen.

(Deels overgenomen van www.vmbn.nl)